A crianção de boi em terras indígenas do lavrado

Abstract

Tarî Roraimî ta‟ e‟maine pu‟ tamînawîrî kaixirî Manoel da Gama Lobo de Almada ipîkku pe tîwîsen, mîkîrî ekooneka‟pî 1789 kono pî. Paaka iipî‟pî Roraimî ta‟ maasa pra mararî pra epînto e‟pîtî‟pî tiaron pata ponkon europeusyamî irataikkoyamî moroopai makuusiyamî‟ pata esanan uyunpakon ramono‟ta poronkon tîkomansenan pokon pe. Maasa pra makuusiyamî‟ tumatî‟pî to‟ya to‟ patase‟ pîkînsa. Tîîse makuusiyamî‟wanî‟pî meruntîke moroopai teepîto‟kon teserukon konekapî‟tî‟pî to‟ya. Tîîse tiwin wei 1990 kono‟pî makuusiyamî‟ patase‟ton epakapî karîta pona tîmenukai ipîkku pe tepusen pe tipanakai tinapoi to‟ komanto patase‟ pe. Mîrîrî î‟konrî ku‟to menukato epoto‟ wanî‟pî meruntîke maasa pra Paapa Miami yanankon Consolata tawonkonya to‟ pikkatî‟pî paakyamî‟ yarî‟pî to‟ komanto‟ ta‟. Mîrîrî wanî‟pî tîkonekapî‟se teeseurumai tîmenukai paaka erapanto pî‟ to‟ momento patase‟ya. Seeni imenukato eseuruma mîrîrîpî‟. Mîrîrî e‟mainon ikarîmeto mîrîrî ramono‟ta wonkon poronokon tîkomansenan makuusiyamî‟ eseru pî, o‟non yekape paaka erepansa wanî makuusiyamî‟ eseru tonpe. Itakon tekape imenukusata, eseuruma o‟non yekape tekînkon tuwarîkato‟ya‟ tîpatakonya, to‟ pikaatîiya ou kanne paaka tîwarîka to‟pî. E‟mainon to‟ eseru mîrîrî paaka mîîkîrî to‟ eseru to‟ komanto ta‟ tîwesen; Ipîkîron mîrîrî paaka tîwarîka to‟ya mîrîrî tîpata konya toyonkon ton tîwentîtokon ton wei kaixîrî, ituseurîno eseru wanî mîrîrî tamînawîronkon tîkomansenan tîpata kon ya inkamoroya paakayamî‟ erama‟pî tîwarîkapî‟ to‟ e‟pîka‟tî. Tîîse seeni imenukasa karîta po wanî manne mîrîrî wanî itenîkaya, nen mararîto‟ eseru, to‟ ekonekato ton pra wanî karîta po wanî inenukusa pe itenîkaya. Iteseurîno imenukato eseuruma paakayamî‟ tîwarîkato eratî‟pî tîkomansenan makuusiyamî‟ pepîn wappu‟pe, maasa pra î‟konrî tîkonîkasen tîwin pî enanpî‟man ipîkkupe mararîpra si‟na makuusiyamî‟ komanto eseru yentai. Ese'wanîkon ipîkku kon: pemenkonyamî makuusiyamî patase', ramono‟ta, paakayamî' epanî'to', Roraimî.